Bài Kệ Thiền Sư Huệ Sinh (? & 1063)

KỆ VẤN ĐÁP

Pháp bản như vô pháp,                      (1)

Phi hữu diệc phi vô.                            (2)

Nhược nhân tri thử pháp                   (3)

Chúng sinh dữ Phật đồng.                (4)

Tịch tịch Lăng già nguyệt                  (5)

Không không độ hải chu                   (6)

Tri không, không giác hữu                (7)

Tam muội nhậm thông chu              (8)

Thiền Sư Huệ Sinh “惠生” (? - 1063)

Các bạn! ...  Hôm trước, mình có gởi cho các bạn Bài Kệ Vấn Đáp của Thiền Sư Huệ Sinh (khoảng thế kỷ thứ 11), nhưng không dịch nghĩa. Chiều nay, Tịnh Hiền có nhờ mình cắt nghĩa bài kệ này, nhân tiện mình gởi phần nghĩa của bài kệ đến các bạn. Theo mình, bài kệ của Thiền Sư Huệ Sinh là một trong những bài kệ hay nhất mà mình biết được, nội dung bài kệ cho thấy sức thông đạt của tác giả. Từ chữ đầu đến chữ cuối trong bài kệ không tìm thấy chỗ kẹt mắc. Có thể nói, tinh thần của bài kệ toát lên cái tinh tuý của Phật môn. Mình đã tra cứu rất nhiều bản dịch bài kệ này của nhiều tác giả khác nhau, nhưng vẫn chưa tìm thấy bản dịch nào vừa ý. Cuối cùng, mình sử dụng cách dịch của mình để gởi đến các bạn vậy!

Dịch Nghĩa:               KỆ VẤN ĐÁP

(1) Cái gốc của các pháp vốn là (như) không pháp...

(2) Cho nên (tự các) pháp kia, chẳng phải có chẳng phải không...

(3) Nếu, người tu hành nào biết được chỉ thú này (phi hữu, phi vô)

(4) Nhất định, sẽ thấy được Phật và chúng sanh đồng một thể (không pháp).

(5) (Nếu thành tựu một cái Tâm như) Trăng trên đỉnh núi Lăng Già lặng lẽ chiếu sáng...

(6) (Vị ấy sẽ) Cưỡi chiếc thuyền không bơi qua biển khổ...

(7) (Người tu hành nào có được cái Trí) Ngoài việc thấu suốt nghĩa không (trong cái không ấy), cũng thấu suốt luôn cái có (phi vô).

(8) (Vị ấy nhất định) sẽ thành tựu tất cả Tam Muội môn.

Hy vọng, phần dịch trên sẽ giúp các bạn nắm vững tinh yếu của bài kệ, cũng như thấy được cái "bất phàm" của tác giả... Huệ Sinh, một bông hoa "đơn độc" trong rừng Thiền Việt Nam.

LÝ TỨ phỏng dịch...    Nhân một đêm trăng   (30-3-2021)

Trăng Lăng già lặng lẽ                         (5)

Soi sáng thuyền hư không                 (6)

Nơi không, tìm hoá có                        (7)

Động tịnh ngay… đó… mà!               (8)