Khái Niệm Tập Nhân và Giao Báo

Tập nhân và giao báo là hai khái niệm căn bản của Phật pháp. Tập nhân, Phật dạy là mười thứ tích chứa trong tâm:

1) Tập quán dâm dục;

2) Tập quán tham lam;

3) Tập quán ngã mạn;

4) Tập quán nóng giận;

5) Tập quán giả dối;

6) Tập quán lừa gạt;

7) Tập quán thù oán;

8) Tập quán ác kiến;

9) Tập quán vu vạ;

10) Tập quán kiện thưa.

Giao báo gồm sáu món:

1) Giao báo về thấy;

2) Giao báo về nghe;

3) Giao báo về ngửi;

4) Giao báo về vị;

5) Giao báo về xúc;

6) Giao báo về ý nghĩ.

Tập nhân là một thứ tập quán hay thói quen tích chứa nhiều đời trong tâm. Khi tâm tích chứa mười điều này thì tâm điên đảo, tâm điên đảo nhiễu loạn các căn cho ra những hình ảnh không thật gọi là giao báo. Vì thế trong kinh Phật dạy: “Sáu thú đều từ tâm này mà ra.”  Nơi không có mà thấy là có, ví như mắt bệnh thấy hư không có hoa đốm hay con nai khát nước thấy sóng nắng tưởng nước.

Gọi là tập nhân vì đây là các thứ tích tập lâu ngày làm nguyên uỷ phát sanh các tưởng.

• Niệm tưởng đầu tiên gọi là ‘khí phần’. Nó chỉ là ý tưởng nhỏ nhiệm nào đó, giống như hơi gió thoảng qua trong tâm, các niệm liên tục nhớ nghĩ khí phần tăng trưởng thành tướng phần.
• ‘Tướng phần’ như bức họa chỉ mới phát thảo một vài đường nét cơ bản, tướng phần viên mãn thành nghiệp.
• Nghiệp giống như bức tranh hoàn hảo, nghiệp cô kết thành thắng khí, ‘thắng khí’ chính là giao báo do các căn chiêu cảm chúng sanh thấy nghe hay biết được, giống như bức tranh bày bán giữa chợ những người cùng nghiệp hội họa mê tranh vẽ đồng đến thưởng thức khen chê.

Có thể ví dụ như chiếc điện thoại di động, do nhu cầu liên lạc từ xa, con người ao ước có một công cụ nào đó làm nhiệm vụ này.

− Ao ước nhỏ nhiệm đầu tiên về một phương tiện liên lạc chính là ‘khí phần’.

− Do nhu cầu bức bách ao ước này huân lớn trong tâm, nhiều người đồng ao ước như vậy và là nhu cầu có thực cho nên bản vẽ chiếc điện thoại di động ra đời gọi là ‘tướng phần’.

− Khi bản vẽ hoàn hảo thì chiếc điện thoại di động thực sự xuất hiện có thể cầm nắm xem nghe gọi là ‘thắng khí’.

Xét cho cùng căn nguyên chiếc điện thoại chỉ là khái niệm mơ hồ, nhưng khi cộng nghiệp chúng sanh đồng hướng tâm đến thì chiếc điện thoại thật sự bằng vật chất hiện hữu.

Tập nhân và giao báo cũng vậy, trong tâm tích chứa thiện ác nhiều điều, khi tích chứa này tăng trưởng đến viên mãn thì tùy theo cộng nghiệp mà chiêu cảm ra các cảnh giới cõi nước. Cảnh giới cõi nước theo thấy nghe mà biết được, thật ra cái thấy nghe biết được chỉ là hư không.

Có thể ví dụ như con cá lia thia nuôi trong lọ thủy tinh trong suốt, đặt một tấm kiếng phản chiếu, con cá thấy hình ảnh mình trong đó tưởng lầm là con cá khác. Nếu trong lòng con cá nỗi giận, con cá sẽ thấy đối thủ bên kia cũng nỗi giận. Phồng mang cắn nhau, cắn một miếng con kia trả một miếng cứ thế sân hận tăng lên đá nhau đến sứt môi chảy máu. Con cá lia thia không tự biết hình ảnh bên kia chỉ là sự phản chiếu chính bóng dáng của mình trong hư không, ngoài mình ra thì không hề có một con cá nào khác. Giả sử con cá lia thia trong tâm hoan hỷ thì con cá bên kia cũng hoan hỷ vui vẻ chuyện trò, nếu con cá lia thia yểm ly bỏ đi thì con cá bên kia cũng bỏ đi.

Tập nhân và giao báo của chúng sanh là vậy, trong lòng tích chứa như thế nào chiêu cảm ra thấy biết như thế ấy, tất cả chỉ là hư không phản chiếu bóng dáng của mình. Con cá lia thia ngu mê đá chính mình đến chảy máu miệng, con người khôn ngoan hơn “đá” nhà cửa, xe cộ, chức vị, danh vọng đến chảy máu tâm.

Vọng tưởng chẳng từ đâu sanh, thiên đường địa ngục chẳng từ đâu sanh, ngay nơi giường nằm báo thân này mãn, thức giong ruổi đi tìm hình bóng chính mình nơi hư không.

Phật giảng nói mười tập nhân, sáu giao báo không hề hù dọa chúng sanh mà chỉ nói lên một sự thật.

• Đây là thông điệp gởi đến ba cõi nếu muốn an vui đời này đời sau thì trong tâm đừng nên tích chứa mười tập nhân xấu xa này. Khi tích chứa chỉ là một niệm nhằm thỏa mãn ích kỷ cá nhân, đến khi thành tựu niệm này sẽ là đồng sôi tường lửa thiêu đốt thân tâm.
• Nếu trong tâm không hề tích chứa điều gì thì ngay hiện tiền đã hưởng một giao báo an lạc, không cần đến viên mãn báo thân. Giống như con cá lia thia trong tâm an vui thì con cá bên kia là bằng hữu.

(còn nữa)