Về Ba Hành Tướng Chúng Sanh

Các bạn! ... Sau khi gởi bài Kinh Kim Cang, mình nhận được email của Lý Anh Lạc (Tịnh Hiền). Trong email, Tịnh Hiền có trích một đoạn kinh và thắc mắc ý nghĩa của ba từ: Tướng, pháp tướng và phi pháp tướng.

• Đoạn trích kinh Kim Cang như sau: “Vì sao vậy? Những chúng sinh ấy nếu tâm chấp giữ "tướng", tức mắc vào ngã, nhân, chúng sinh, thọ giả. Nếu giữ lấy "pháp tướng" tức mắc vào ngã, nhân, chúng sinh, thọ giả. Vì sao vậy? Nếu giữ lấy "phi pháp tướng", tức mắc vào ngã, nhân, chúng sinh, thọ giả."

Từ lúc nhận được thắc mắc, trong đầu mình hình thành hai câu hỏi để gởi đến các bạn. Khi ý tưởng về hai câu hỏi đã xong, mình lên giường tính đi ngủ nhưng chẳng làm sao ngủ được. Tính hấp dẫn của hai câu hỏi làm mình trạo cử, đành phải lồm cồm ngồi dậy gởi hai câu hỏi đến các bạn, may ra mới ngủ yên!

Đây là hai câu hỏi thuộc dạng không dễ, nếu trả lời được, nó sẽ giúp các bạn thói quen phân tích từ ngữ, giản trạch một pháp, thấy rõ ý nghĩa, nhìn vào tự tâm có thể soi thấu tâm ý thức của chúng sinh, cuối cùng là hình thành phương pháp trả lời bằng cách lập luận để làm sáng tỏ ý nghĩa của từng từ ngữ những điều nêu trong câu hỏi giúp các bạn rất nhiều lợi ích. Hai câu hỏi như sau:

• CÂU HỎI TCTT 2016/03 − Về “Ba Hành Tướng Chúng Sanh”

1) Bạn hãy giải thích các từ sau (theo tinh thần đoạn kinh trích dẫn ở trên). − Thế nào là tướng? − Thế nào là pháp tướng? − Thế nào là phi pháp tướng?

2) Bạn hãy “điền vào những chỗ trống” có gạch chấm (.......) trong đoạn văn dưới đây, phỏng theo văn phong của kinh để lập luận, phân tích, nhằm làm sáng tỏ ý nghĩa của ba từ ngữ: Tướng, pháp tướng, phi pháp tướng mà bạn vừa giải thích ở trên.

Đoạn văn như sau: “Này Tịnh Hiền! Nếu bạn thấy một cái ly uống nước để trước mặt. Khi nào bạn ......... gọi là chấp giữ tướng, bạn ......... gọi là giữ lấy pháp tướng, nếu bạn ......... gọi là giữ lấy phi pháp tướng. Khi nào trong lòng bạn còn nắm giữ ba điều này (tướng, pháp tướng, phi pháp tướng), bạn phải biết rằng trong tâm mình hãy còn bốn tướng (tướng nhân, tướng ngã, tướng chúng sinh, tướng thọ giả). Còn kẹt mắc bốn tướng này, chưa thể gọi là người thành tựu Kim Cang tâm”.

Rất mong nhận được các câu trả lời thú vị của các bạn, những câu trả lời xuất sắc sẽ được chia sẻ và tuyên dương trước đại chúng.               (30-05-2016)

• GỢI Ý… TCTT 2016/03 − Về “Ba Hành Tướng Chúng Sanh”

Các bạn!... Đây là một gợi ý nhỏ, để các bạn làm cơ sở tư duy ý nghĩa của ba chữ “phi pháp tướng”.

Chữ phi trong cụm từ phi pháp tướng, mang ý nghĩa phủ định ý nghĩa pháp tướng (trước đó). Chữ “phi” có thể tạm dịch là “chẳng phải” hay “không phải”. Như vậy, phi pháp tướng được hiểu là chẳng phải pháp tướng đó. Kinh Kim Cang, Phật hay dùng chữ phi. Ví dụ: Chúng sanh, chúng sanh giả, Như Lai thuyết phi chúng sanh, thị danh chúng sanh (tạm dịch: Chúng sanh, chúng sanh đó, Như lai nói chẳng phải chúng sanh, chỉ tạm gọi là chúng sanh). Hy vọng, gợi ý sẽ giúp các bạn tư duy để có thể trả lời đúng khái niệm “phi pháp tướng” trong đoạn kinh đã dẫn.    (31-05-2016)

Các bạn!...  Hầu hết các HĐ nhầm lẫn “phi pháp tướng” thành “phi pháp”. Phật dạy:"Phi pháp như sừng thỏ lông rùa". Và sừng thỏ lông rùa không có tướng nên chẳng thể gọi là “phi pháp tướng”, cho nên nó thuộc “phi pháp” (tức là cái chẳng thể sinh ra nhận thức nghĩ suy, chỉ có danh mà không có tướng).

• Pháp gồm có: Pháp danh, pháp tướng, pháp giới, pháp vị, pháp tánh (một số HĐ nhầm khái niệm pháp tướng thành pháp tánh).
• “tánh” là tính chất bên trong.
• “Tướng” là hình dáng bên ngoài, chấp tướng là chấp “hình dáng bên ngoài”. Chấp pháp tướng là chấp vào những “quan niệm về hình dáng bên ngoài”. Chấp phi pháp tướng là chấp rằng, “hình tướng của nó chẳng thể cố định, có thể thế này, có thể thế kia”. Tức là, “nó chẳng phải nhất định phải là tướng đó”.
• Chấp tướng, chấp pháp tướng, chấp phi pháp tướng là căn bệnh cố hữu của chúng sinh. Chính ba căn bệnh này là đầu mối của đấu tranh, đúng sai, phiền não và nhân ngã. Kinh Kim Cang ra đời, nhằm giúp người tu hành tịch diệt vĩnh viễn các thứ chấp ấy!

Chữ phi trong Kinh Kim Cang thông thường dùng để phủ định, chối bỏ, phản bác một pháp (cố định) trong hiện hữu (chẳng phải như thế này, chẳng phải như thế kia). Ví dụ: Cái ly chẳng phải tròn mà nó có thể mang một hình tướng khác, nó đi ngược quan điểm về tướng và pháp tướng. Vì thế người chấp vào phi pháp tướng, tức chấp tướng của nó chẳng phải thế này hay chẳng phải thế kia (chẳng cố định). Chấp này cũng rơi vào bốn tướng, không thể giải thoát.

Các bạn! ...  Trong Phật đạo, ngoài việc tu tâm còn phải tu trí. Tư duy là một trong những hình thức rèn luyện trí tuệ. Tâm và trí phải được rèn luyện và thành tựu song song với nhau. Nếu chỉ thành tựu tâm mà không có trí, giống như người chỉ có một chân, chẳng thể tiến xa trong đạo pháp. Thuyết thông và tông thông là đôi chân, là hai cánh để người tu hành đi xa, bay cao. Hy vọng, trong tương lai gần, chúng ta sẽ thành tựu đầy đủ hai mặt tâm và trí.  (02-06-2016)

Các bạn! ...  Có lẽ giờ này mọi người đã hiểu được ba hành xứ thuộc về tướng trong một chúng sanh, đó là hành xứ trụ tướng, hành xứ trụ pháp tướng và hành xứ trụ phi pháp tướng. Phật tuyên nói ba hành xứ này để người tu hành không còn chấp mắc nơi tướng (hình dáng bên ngoài), không còn chấp mắc vào những quan niệm của tướng (pháp tướng), và không còn chấp mắc vào những quan điểm đúng sai của pháp tướng rằng phải thế này hay chẳng phải như thế kia (phi pháp tướng).

Một khi trong lòng không còn ôm giữ những quan điểm dựa vào hình tướng, vị tu hành này sẽ được giải thoát, ra khỏi mọi quan niệm cột trói của thế gian thường tình. Chừng ấy mới có thể phát sinh trí tuệ.

Khi hiểu được ba điều nói trên, việc trả lời câu hỏi số 2 là rất dễ dàng, chỉ cần điền vào chỗ trống là hoàn tất. Việc làm này, nhằm giúp các bạn làm quen với cách trình bày một vấn đề của Phật đạo được trôi chảy, gãy gọn, đúng trọng tâm, giống như phong cách văn kinh. Trôi chảy, gãy gọn, đúng trọng tâm chính là nguồn nước, là dẫn dược đưa Pháp Âm đến tâm người nghe!       (04-06-2016)