Luận Về Tầng Nghĩa Của Tứ Đế

Các bạn! ...  Để tiếp tục công việc tìm hiểu, và giúp chúng ta lần lượt thể nhập từng cảnh giới một, từ thấp lên cao trong Phật đạo. Vừa rồi, trong Trò Chơi Trí Tuệ 2016/09, mọi người đã nắm vững Tứ Thánh Quả (Tu đà hườn, Tư đà hàm, A na hàm và A la hán). Cũng như biết rõ muốn thành tựu từng quả vị trong Tứ Thánh Quả này, người tu hành phải hội đủ những điều kiện nào.

Thừa thắng xông lên! Lần này, chúng ta lại tiếp tục làm sáng tỏ những gì còn thiếu sót từ "Cảnh Giới Giải Thoát" của Nhị Thừa (một thành tố quan trọng của Diệt Đế). Hiểu rõ cảnh giới này, nhất định các bạn sẽ tự tin xâm nhập, và biết cách làm thế nào để bổ khuyết những thiếu sót trên bước đường tu học, hầu có thể thành tựu "Giải Thoát Bất Động", mau chóng viên mãn Diệt Đế.

Trong đợt câu hỏi kỳ này, mình muốn các bạn tìm hiểu thêm một tầng nghĩa nữa của Tứ Đế. Nắm vững tầng nghĩa này, các bạn có thể xây dựng cho bản thân "một cơ sở lý luận vững chắc về Phật đạo"… Từ đó, các bạn sẽ hình dung ra mối liên hệ mật thiết giữa Khổ Đế, Tập Đế, Diệt Đế và Đạo Đế. Hiểu biết này, chính là tiền đề quan trọng để chúng ta đi sâu vào "phần Đạo" của Đạo Đế.

• CÂU HỎI TCTT 2016/10 – Luận Về “Tầng Nghĩa Của Tứ Đế”

1) Một vị có Chánh Trí, dứt được mười Kiết Sử, chứng Giải Thoát. Xin các bạn cho biết:

- Vị tu hành này đã viên mãn Diệt Đế hay chưa? Vì sao?

- Nếu vị tu hành này chưa được coi là viên mãn Diệt Đế. Theo bạn, vị này còn thiếu điều gì?

2)  Chúng ta đều biết, Phật đạo ra đời nhằm giải quyết tận gốc mọi sự khổ của Khổ Đế bằng ba tầng bậc.

- Dùng Tập Đế, để dứt khổ của phàm phu gọi là diệt khổ Tục đế.    

- Dùng Diệt Đế, dứt khổ của Bậc Thánh gọi là diệt khổ Thánh Đế.   

- Dùng Đạo đế, để dứt khổ của Bồ Tát gọi là diệt khổ Chân Đế.

Xin hỏi:

- Phàm phu gồm những khổ nào? Làm sao để dứt?

- Bậc Thánh gồm những khổ nào? Làm sao để dứt?

- Bồ Tát gồm những thứ khổ nào? Làm sao để dứt?

Rất mong nhận được những kiến giải lý thú!       (03-08-2016)

GỢI Ý TCTT 2016/10 – Luận Về “Tầng Nghĩa Của Tứ Đế”

Phật dạy: "Tứ đế như bốn bậc thang của một cái thang, muốn đến nấc thang thứ hai phải qua nấc thang thứ nhất. Và các nấc thang kia cũng như vậy…". Theo lời dạy này thì, Tứ Đế là quy trình tu tập của Phật đạo không thể đảo ngược được. Có nghĩa rằng, người tu hành phải tuần tự diệt Khổ bằng cách, dứt Tập, chứng Diệt, rồi mới có thể thành tựu Đạo (đế). Và, chúng ta cũng có thể hiểu, đối với một hữu tình, con đường tiến về Vô Thượng Trí lần lượt vượt qua các giai đoạn sau: Chết phàm để Thánh sanh. Chết Thánh để chân lý sanh. Từ chân lý mới có thể ươm mầm trí tuệ để Phật đản sanh. Điều này, kinh gọi là "hai tử và một sanh", tức phải trải qua "Phần đoạn sanh tử" và "Bất tư nghì biến dịch sanh tử" để sau đó vào "Nhất sanh bổ xứ"!

Hy vọng những gợi ý trên, sẽ giúp các bạn có được cái nhìn thấu đáo hơn về hành trình cần phải đi qua của Phật đạo.                                             (03-08-2016)

Nhìn chung, mọi người cơ bản hiểu được tiến trình Tứ Đế cũng như những yêu cầu đặt ra để người tu hành vượt qua và viên mãn từng đế. Thấy được điều căn bản này, coi như là một thành công lớn của HĐ chúng ta. Phần còn lại là thâm nhập cảnh giới và thành tựu các kỹ thuật tu tập, nói nôm na là "Pháp môn vô lượng”, thuộc Đạo Đế, chuyên sâu vào các lĩnh vực như: Các cảnh giới, các Giải Thoát Môn, các Tam Muội Môn, kỹ thuật Khai Thị, kỹ thuật Điều Tâm, kỹ năng Thuyết Pháp, các A Tự Môn, v.v... Những món này đòi hỏi có thời gian học tập, độ thấm nhuần Tâm Tông và thành tựu tự thân!                                                                  (05-08-2016)

Các bạn! ...  Lần này, các HĐ hầu như đã thấy được trình tự của Tứ Đế cũng như mối liên hệ của đế trước với đế sau, và mọi người cũng nhận ra muốn thành tựu từng đế, cần có điều kiện nào.

Hầu hết mọi người đều cho rằng, Khổ Tục Đế có hai món cần phải giải quyết. Đó là "tám món khổ thế gian" và "mười kiết sử". Việc này đã hẳn là như vậy, tám món khổ thế gian phần lớn do ái sanh. Ví dụ như ái thân, sẽ bị sanh lão bịnh tử làm khổ, ngũ ấm xí thịnh khổ, oán tắng hội khổ. Ái quyến thuộc, sẽ bị ái biệt ly khổ. Ái tài sản sẽ bị cầu bất đắc khổ, v.v...

Vì thế, để dứt các món ái này, mới có "cát ái ly gia", đây là con đường tốt nhất mà Nhị thừa chọn cho mình để chấm dứt một số khổ của tám món này. Còn mười kiết sử, chỉ do nhận thức sai lầm vì thế bị chúng trói buộc mà khổ, khổ này muốn chấm dứt phải có chánh trí mới mong thoát ra khỏi vòng cương toả của nó, gọi là giải thoát. Thực tế, một số món khổ trong tám thứ khổ có mối liên hệ với kiết sử. Ví như, oán tắng hội, ngũ ấm xí thịnh. Khi kiết sử không còn thì, các thứ khổ này cũng tự tịch diệt...

Để giải quyết triệt để “khổ tục đế”, con đường cắt ái ly gia phải trải qua ba giai đoạn. Đó là, xuất thế tục gia, xuất ngũ ấm gia và xuất tam giới gia.

• Xuất thế tục gia, giải quyết cơ bản về ái biệt ly, cầu bất đắc.
• Xuất ngũ ấm gia, giải quyết cơ bản về ngũ ấm xí thịnh, oán tắng hội.
• Xuất tam giới gia, giải quyết cơ bản về sanh lão bệnh tử.
• Và cuối cùng, chánh trí sẽ giúp giải thoát vĩnh viễn cột trói của mười kiết sử.

Đây là lý do vì sao Tập Đế chỉ có thể giải quyết một phần của khổ tục đế. Chỉ khi nào người tu hành bước vào Diệt Đế, sức mạnh của Diệt Đế mới đủ sức giải quyết tận gốc các mối khổ này.

Hy vọng những kiến giải trên, sẽ giúp các bạn có cái nhìn thấu đáo hơn về cách giải quyết “khổ tục đế”.

(Tham Khảo) TRẢ LỜI TCTT 2016/10 – Về “Tầng Nghĩa... Tứ Đế”

• Trả lời câu 1: Vị tu hành này đã dứt "Kiết Sử", nhưng "Tập Nhân" hãy còn. Vì thế, chưa thấy được "Bổn Tâm". Chưa thấy được Bổn Tâm chưa thể vào "Bất Động". Muốn viên mãn Diệt Đế phải gồm đủ hai phần, đó là "Giải Thoát, Bất Động". Chỉ mới một phần Giải Thoát thôi, còn thiếu Bất Động, "chưa được gọi là Viên Mãn Diệt Đế".
• Trả lời câu 2: Ba thứ khổ cần phải diệt gồm:

a) Phàm phu: Bị tám món khổ đó là: Sinh, lão, bịnh, tử, ái biệt ly, cầu bất đắc, oán tắng hội, ngũ ấm xí thịnh. Tám món này gọi là "Khổ Tục Đế”. Vị tu hành vào Tập Đế biết rõ nguyên nhân sanh khởi Kiết Sử và tám món này chỉ do mê, dừng mê, không sanh khởi hư vọng tâm, không sanh khởi hư vọng thức. Kiết sử diệt, tám món này cũng diệt theo. Chứng Thánh Quả!

b) Bậc Thánh: Tuy đã dứt khổ của phàm phu nhưng "Tập Nhân" hãy còn. Vì thế, không thấy được chân lý, gọi là "Khổ Thánh Đế". Vị này vào sâu trong Diệt Đế, quán Bổn Tâm xưa nay "tự Thanh Tịnh, Bất Động". Biết được như vậy, vị này "thôi không sanh pháp”. Từ bỏ các quan niệm, từ bỏ các kiến chấp, từ bỏ cái ngã, Bổn Tâm tự hiện như hồ nước không bị ô nhiễm vẩn đục, chiếu soi vạn vật, thấy được "Chân Lý", dứt "Khổ Thánh Đế". Viên mãn Diệt Đế. Viên mãn Diệt Đế, ra khỏi Phần Đoạn Sanh Tử.

c) Bồ Tát: Sau khi thấy được Chân Lý, vị này phát tâm Vô Thượng Bồ Đề một lần nữa. Phát nguyện cứu độ hết thảy chúng sanh.

Tuy đã thấy Chân Lý ở Diệt Đế, nhưng phương tiện không có, vì chưa đầy đủ trí tuệ. “Không đầy đủ trí tuệ” gọi là "Khổ Chân Đế". Vị tu hành này, bán thân bán mạng, cầu Thiện Tri Thức dạy đạo Trí Tuệ. Nhờ phát tâm dõng mãnh, phát nguyện rộng sâu, không tiếc thân mạng, được Thiện Tri Thức dắt vào Đạo Đế, chỉ bày các môn phương tiện, giảng rõ vô lượng cảnh giới, giúp thành tựu các Giải Thoát Môn và các Tam Muội Môn. Vị tu hành này, thành tựu Trí Tuệ, thoát khỏi Khổ Chân Đế. Viên mãn Đạo Đế, dứt Bất Tư Nghì Biến Dịch Sanh Tử.

d) Thành tựu cuối cùng: Sau khi viên mãn Trí Tuệ, được Chư Phật thọ ký còn một đời nữa thành Phật. Vị này thị hiện trong đời để làm công hạnh, gọi là "Nhất Sanh Bổ Xứ". Công hạnh viên mãn, chứng Đẳng Chánh Giác, thành Phật, đồng chư Phật ba đời cả công hạnh lẫn trí tuệ, gọi là Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác.                              (11-08-2016)