Tứ Thiền

 0
Tứ Thiền

Tứ Thiền được đời sau đặt cho nhiều tên như thiền nguyên thủy, thiền tiểu thừa, Như Lai thiền. Những tên gọi như vậy không phải vô cớ mà có. Nó xuất phát từ nhiều mục đích khác nhau mà Tứ Thiền có nhiều tên, mỗi tên nói lên một tính cách.

Nói Tứ Thiền vì nó gồm có bốn giai đoạn sơ nhị tam tứ. Nguyên thủy hoặc tiểu thừa vì nó có xuất xứ từ rất lâu xa. Thậm chí trước Phật ra đời và được Phật gia thêm vị giải thoát để dạy cho đệ tử của mình, được coi như phép tu chủ yếu của hệ Phật giáo nguyên thủy. Có tên Như Lai thiền vì Phật và các Bồ Tát sử dụng như một ngôi nhà tĩnh lặng. Nói chung tên gọi chỉ để phân biệt với loại hình tu tập khác.

Vấn đề được đặt ra là: Tứ Thiền giúp gì cho người tu hành, giác ngộ cái gì thì dùng phương tiện này, và kỹ thuật sử dụng ra làm sao?

Khi nói đến Tứ Thiền, người ta mặc nhiên coi đó là thứ thiền của nhị thừa được tu hành để kinh qua bốn giai đoạn của sắc giới, và bốn giai đoạn của vô sắc giới. Cứu cánh là giải thoát của Thanh Văn thừa.

Hiểu như vậy chỉ thấy một mặt của thiền này, thực tế bốn thiền có mặt trong tất cả các thừa, kể cả nhất thừa.  

Lý do khi thân tâm an định lập tức bốn thiền xảy ra. Trong đó sơ thiền có đầy đủ mùi vị hỷ lạc giác quán, đồng một hỷ lạc nhưng tri kiến khác nhau nên vị hỷ lạc sâu cạn cũng khác. Giác quán cũng rất không giống nhau, mỗi tri kiến sẽ cho ra một thứ giác quán, không thể bảo giác quán của Bồ Tát giống giác quán Thanh Văn.

Ví dụ đồng quán thân mà nhị thừa quán thân bất tịnh, còn Bồ Tát Phật dạy quán thân đồng như hư không. Thành ra Tứ Thiền sâu cạn không giống nhau, do đó chỉ một bề khăng khăng nói Tứ Thiền là phép tu của Thanh Văn thì e rằng nhận định này chưa thỏa đáng.

Nếu nhị thừa thì Tứ Thiền là phương tiện chủ đạo để tìm cách vượt ba cõi.

Bồ Tát dùng bốn thiền để vào các tam muội môn. Đó là tam muội có giác có quán, tam muội không giác có quán, hai tam muội này tương đương sơ thiền. Tam muội không giác không quán tương đương nhị tam tứ thiền.

Bồ Tát nhất thừa dùng bốn thiền như hộp báu đựng tri kiến (cách nói của Bồ Tát Long Thọ trong Đại Trí Độ Luận). Cho nên Tứ Thiền tính chất của nó rất linh hoạt, nếu đạt đến cứu cánh thì Tứ Thiền lại là thuộc tính của Niết Bàn vì trong đó có vị lạc giải thoát.

Tứ Thiền của nhị thừa là quy trình tu tập được thuyết chủ yếu trong  tạng Nikaya.

Tứ Thiền của Bồ Tát được tuyên thuyết rải rác trong các kinh đại thừa.

(còn nữa)

Bạn cảm nhận bài viết thế nào?

Thích Thích 0
Không thích Không thích 0
Yêu Yêu 0
Buồn cười Buồn cười 0
Tức giận Tức giận 0
Thất vọng Thất vọng 0
Ấn tượng Ấn tượng 0
Văn Hoá Phật Giáo Đạo tràng Văn hoá Phật giáo "Hương Sắc Bồ Đề" là nhóm phật tử, nghệ sĩ, nhân sĩ, trí thức yêu mến Văn hóa Phật giáo, cùng tham gia học tập Phật đạo và lan tỏa Văn hóa Phật giáo vào đời sống thông qua các loại hình nghệ thuật: văn học, âm nhạc, hội họa, điêu khắc, kiến trúc, biểu diễn, điện ảnh, với tinh thần Sáng Đạo Trong Đời - Mang yêu thương và ước mơ đến những nơi xa nhất; Nội dung: TUỆ QUANG - Biên tập: LÝ HUYỀN KHÔNG