Làm Sao Để Thấy Được Như Lai? Ái Ngữ Trong Phật Đạo

Lý Tứ tiếp lời Thất Muội: 

Thất Cô Nương!... Các huynh đệ!... Lý Tứ tôi thiệt trân trọng nghĩa tình của các huynh đệ đối xử với Lý Tứ này. Cuộc đời tôi chỉ tâm nguyện là những ai đã có cơ duyên gặp Lý Tứ, cho dù người đó lấy cái tình hay lấy phụ bạc đối với mình, đều coi như quyến thuộc, chẳng luận thân thù, chẳng thấy ghét thương... Mong rằng nhân cái duyên gặp gỡ này mà họ được pháp lành... Như con đò đưa người sang sông, con đò chẳng nói đây thù kia thân... Ai chịu bước xuống tất được đến bờ... Ngoài tâm nguyện này, Lý Tứ không có ý khác... 

Tôi vốn không thích nói về mình. Trước đây Lý Tứ có người bạn văn hay chữ tốt, đã tặng mấy câu thơ. Xin đọc cho các vị nghe, cũng xin tác giả cho phép tôi sửa vài chữ để bài thơ hợp tình hợp cảnh: 

“Ngàn thu làm kiếp con đò...

Giữa dòng sanh tử đôi bờ vốn không.

Trăng thanh lương nước tịnh dòng

Như muôn chiếc lá về nguồn đó thôi!…” 

Đọc đến đây, Lý Tứ lại tiếp: 

Nhưng Thất Cô Nương ơi!... Lý Tứ có thói quen sạch sẽ ngăn nắp lại thích trà ngon... Nếu Cô Nương không thấy gì bất tiện, thì lo mấy cái vụ này giùm... Biết đâu nhờ có trà ngon mà Lý Tứ ở lại đây làm bạn với các vị lâu hơn!... Ha ha ha ha... “Dù gì thì phụ nữ cũng chu đáo hơn nam nhân... mà!...” Ha ha ha ha... 

Thất Muội tiếp lời Lý Tứ... 

Lão Sư ơi!... Nhìn phong cách và nghe giọng cười của Lão Sư, tiểu nữ cứ tưởng Lão Sư là khách giang hồ... thứ thiệt… Hi hi hi hi... Hình ảnh của Lão Sư đã xóa đi trong lòng tiểu nữ những chấp nhất từ xưa đến giờ. Trước đây tiểu nữ cứ hình dung trong đầu, một người giác ngộ là phải “tiên phong đạo cốt” râu tóc bạc phơ... đi đứng nói năng như một cỗ máy... cái tướng rất ngầu, ai gặp cũng ớn... ai nhìn cũng ghê... Ai dè... thì ra trí tuệ chẳng can dự gì đến thân này... 

Đúng rồi hình như kinh gì đó, chắc là kinh Can trường có nói: 

“Nhược dĩ sắc kiến ngã,

Dĩ âm thanh cầu ngã,

Thị nhân hành tà đạo,

Bất năng kiến Như Lai.” 

Bây giờ tiểu nữ mới hiểu câu nói hôm trước của Lão Sư: “Cho dù người tu hành có đắc cái quả hiện tiền cũng không vì thế mà mọc ba con mắt sáu cái tay”… 

Hèn chi khi vào chùa, nhìn hình ảnh mấy chục vị Tổ, người nào cũng ngộ ngộ, có cái gì đó quái quái... Tiểu nữ rất thích hình ảnh này... 

Lý Tứ thầm nghĩ, “Thiệt là may mắn, ả này không nói lộn lời kinh, chỉ lộn có cái tên. Thây kệ… lộn cái tên thì chẳng sao, mai mốt có dịp sẽ tìm cách nói khéo cho ả biết đó là kinh Kim Cang chứ không phải kinh Can Trường”. Đúng là ả vào giang hồ lâu rồi nên cứ lấy can trường mà đối đãi với nhau, nói riết quen miệng... Lý Tứ lên tiếng: 

- Thưa Thất Cô Nương!... Nghe Cô Nương đọc bài kệ trong kinh Can Trường gì đó, Lý Tứ tôi thiệt hả dạ... Từ nay có người hiểu mình… Ha ha ha ha... Tôi có cái tánh hay hài hước, mong Cô Nương và các vị chỉ học cái đạo nghĩa đừng học cái hài hước của tôi... Cô Nương ơi!... Cô Nương đọc mấy câu kinh Can Trường gì đó hay thiệt. Xin cô Nương cắt nghĩa cho tôi biết, nếu ai chấp vào thân tướng hay nghe lời nói mà cho đó là Như lai thì đây là kẻ hành tà đạo và nhất định “bất năng kiến Như Lai”… 

- Như vậy “Như Lai là cái gì?” để “thường năng kiến Như Lai” thì phải làm sao? 

Thất Muội mỉm cười rồi nói: 

Thưa Lão Sư!... Thưa các huynh đệ!... Thú thật, mấy câu kinh này tiểu nữ đã thuộc từ lâu, lại được nghe giảng nhiều lần nơi các tự viện... Và thỉnh thoảng cũng có nghiền ngẫm về nó, nhưng không thể nào hiểu nổi... Đôi khi lại còn hiểu ngược... Chùa am thờ Phật thân tướng oai nghiêm, ai thấy cũng kính trọng, ai gặp cũng muốn lễ lạy... Trong chùa lại có rất nhiều quyển kinh, quyển nào cũng dày mo đều dạy Phật lý... Cớ gì bảo rằng hễ ai y cứ vào hai thứ này mà nói rằng đó là Phật đều là tà đạo hết, lại còn nói người này chẳng thể thấy Phật... Những lời thâm u như vậy thì thiệt tiểu nữ không thể nào hiểu nổi... 

Bất ngờ lúc nãy, khi nghe Lão Sư cười với cái giọng hài hước, trong bụng tiểu nữ thầm nghĩ, “Lão Sư thân tướng chẳng tốt gì mấy, lại nói năng vui tai, không phải một bề nghiêm trang, nhất nhất lễ nghi như mấy vị Hòa Thượng trong chùa. Nhưng lời nào Lão Sư nói ra cũng đầy đủ ý vị, khiến người nghe từ u tối thành sáng, từ phiền não thành an vui”. Bất chợt tiểu nữ hiểu ra nghĩa lý bài kinh... Muốn thấy được Như Lai phải từ bỏ chấp nhất hình tướng bên ngoài; Như Lai không từ cái uy nghiêm nơi thân tướng, Như Lai cũng không từ cái trau chuốt của văn chương chữ nghĩa, Như Lai cũng chẳng tự cái thâm u của văn tự ngữ ngôn trong những cuốn kinh dày mo... mà Như Lai chính là ý vị của ngôn thuyết. Ai cảm được cái ý vị này tức đã diện kiến Như Lai. Một phen diện kiến rồi mới biết Như Lai ra ngoài thấy nghe hay suy nghĩ so lường... 

Như Lão Sư đây, tiểu nữ để ý từ hôm Lão Sư đến đây. Mấy ngày qua, lần nào cũng vậy, nhân cái cảnh trước mắt mà Lão Sư tuyên nói diệu lý. Nghe xong diệu lý cảnh mất trong lòng... Lão Sư chẳng để cuốn kinh trước mặt mà diễn giải từng trang, cũng chẳng cao giọng bằng những lời lẽ đao to búa lớn, chẳng luận có, chẳng luận không... Nhưng qua cách nói của Lão Sư, ai ai cũng biết đó là Phật pháp, nghe xong thấm nhuần đạo lý... Không biết tiểu nữ hiểu như vậy có đúng không? Xin Lão Sư chỉ dạy... 

Lý Tứ khen lớn: 

Cô Nương đúng là một trượng phu!... Chiều sâu trong lòng Cô Nương rất là hiếm thấy. Xin chúc mừng Cô Nương đã dẹp bỏ cái nữ nhi thường tình... Nghĩa lý và oai lực của kinh Kim Cang là ở chỗ đó, nay Cô Nương đã lãnh hội một phần... Ai thấu suốt một phần kinh này, sẽ được cái tâm kiên cố vững chắc như Kim Cang. Vì sao lại được cái tâm kiên cố như vậy? Vì bởi trong lòng không còn vướng mắc, cái thấy không bị ngăn, cái nghe không bị bịt... Con mắt khi đối thân tướng bên ngoài chẳng làm động tâm, lỗ tai nghe qua lời kinh thấy được ý vị... Thấy nghe như gió thoảng đầu non, như tiếng vang trong núi... Lại nữa, được ý vị rồi phải xả bỏ ngôn thuyết... Như người ăn mía bỏ bã... chỉ lấy cái tinh túy làm sạch nguồn tâm... 

⁎ Ngày xưa Phật cũng có dạy: “Người nghe kinh phải như con nga vương uống sữa hòa nước, thọc mỏ vào ly sữa để uống, chỉ hút toàn sữa, còn nước để lại”. 

Thì cũng vậy, nghe kinh chỉ cốt được ý, ý ấy là tâm... Được ý phải biết quên lời, như con nga vương uống sữa trong nước... Chỗ thấy của Cô Nương nhất định nếu có duyên lành sẽ thành tựu lớn... Mong rằng từ nay Lý Tứ tôi không phải tặng Cô Nương mấy hộp thuốc tiêu thực... Ha ha... Ha ha...!... 

Lý Tứ lại tiếp: 

Nhưng Cô Nương cũng chỉ mới nói được cái tâm xả bỏ các tướng hư dối của thân tướng và ngôn thuyết, mà Cô Nương chưa cho tôi biết cái gì mới là Như Lai? Như Lai phải thấy như thế nào? Cô Nương cố suy nghĩ thử xem... Tôi đương rửa tai để nghe Cô Nương nói đây... 

Thất Muội lại nói: 

Thưa Lão Sư!... Tiểu nữ quán kỹ nguồn tâm của mình thì hiểu rằng: Như Lai chính là ngay hiện tiền cái tâm rỗng rang, cái ý hồn nhiên, cái trí sáng suốt... Đối trước cảnh duyên như gương sáng hiện hình, không bận không phiền, không não không hại... chẳng nhớ quá khứ, chẳng vọng vị lai... Thấy biết như thế gọi là thấy Như Lai... Chẳng hiểu tiểu nữ nghĩ như thế có đúng hay không? Xin Lão Sư chỉ dạy... 

Lý Tứ nói: 

Cô Nương quả là tư chất hơn người, những điều Cô Nương vừa trình bày thiệt đáng trân trọng... 

⁎ Nhưng nếu hiểu như Cô Nương thì chỉ mới hiểu một nửa nghĩa của hai chữ “Như Lai”... 

Tức là cái hiểu của Cô Nương mới nhằm nói được nghĩa “Như”. Cô Nương tĩnh tâm nghiệm lại xem tôi nói có đúng không? Nói đến đây Lý Tứ làm thinh... 

Thất Muội chiêm nghiệm hồi lâu rồi bảo: Quả đúng như vậy. Khi thấy được nghĩa này, cái tâm của tiểu nữ dừng lặng... ý có chút nghĩ suy nhưng nghĩ suy này đối với tâm như nước chảy qua cầu... tâm chẳng hề dao động cũng chẳng duyên theo pháp... Một bề vắng lặng bất động... 

Lão Sư ơi!... Tiểu nữ biết thế nào là nghĩa Như rồi... Hèn chi tiểu nữ hay nghe các cao nhân ngâm nga câu: “Thuấn Nhã Đa tánh khả tiêu vong, Thước Ca Ra tâm vô động chuyển...”... Nói rồi ả lạy Lý Tứ một lạy... 

Lý Tứ cười ha hả rồi nói: 

Hay!... Hay!... “Thuấn Nhã Đa tánh khả tiêu vong, Thước Ca Ra tâm vô động chuyển”. Đây là Phật ngôn, đây là Thần Chú chớ chẳng phải lời phàm... Hai câu này chỉ có người giác ngộ mới biết được một phần nhỏ ý nghĩa. Cô Nương mà thấy được một chút ý vị trong đây, có thể nói là “kỳ sự hy hữu”. Như thế là Cô Nương đã nếm chút nước cam lồ thừa của chư Phật, hy vọng một ngày không xa sẽ được đứng dưới chân đảnh Thủ Lăng Nghiêm mà chiêm bái Thế Tôn. Thiệt là duyên lành. Xin chúc mừng Cô Nương... Nhưng Cô Nương ơi!... 

Cô Nương cố nghĩ suy xem, đã Như thì không Lai... Lời Phật là thiệt ngữ, lời Phật là chơn ngữ... Như vậy cái gì là Lai... Do đâu mà nghĩa Lai xuất hiện... Cô Nương cố nghĩ xem... Một phen thấy nghĩa này, thì mới xứng đáng lễ lạy đức Như Lai... 

Thất Muội trầm ngâm một hồi lâu rồi lên tiếng: 

Thưa Lão Sư!... Điều này tiểu nữ cố nghĩ suy mà không thông suốt, chắc căn cơ của tiểu nữ nhỏ hẹp. Xin Lão Sư từ bi chỉ dạy... 

Lý Tứ nghiêm giọng nói lớn: 

Làm sao Cô Nương biết căn tánh mình nhỏ hẹp? Cô Nương lại bị cái nữ nhi thường tình sống dậy rồi... Điều Đại kỵ của người học đạo là câu đó. Trên đời bất kỳ một ai mở miệng nói câu này trong lúc tu hành thì coi như tự đóng cửa đạo... 

Học đạo không như ở đời, khi đối đáp với nhau, không thể dùng những câu thường tình yếu đuối để biểu lộ khiêm tốn mà làm cho cái tâm trở nên hạ liệt như kẻ phàm phu... Những câu nói như vậy hoặc tương tự như vậy, dùng để đối đãi với nhau ở đời là tốt, rất tốt... nhưng với đạo thì không có chỗ xài... 

Thế Tôn ra đời!... Chỉ có hoài bão là mong muốn tất cả chúng sanh đồng thành Phật đạo. Có nghĩa rằng mặc nhiên công nhận cái gì Phật làm được thì chúng sanh cũng có thể làm được... Cớ gì nay có người chối bỏ điều này... Cái câu cô vừa nói chẳng khác chi phủ nhận hoài bão của chư Phật... 

Tất nhiên người học đạo không được ngã mạn. Ngã mạn là lỗi lớn... Nhưng cũng không được sinh tâm hạ liệt, vì hạ liệt đồng nghĩa với chấp nhận tự thân ngu si không trí... Hai thứ tâm này đều phá hoại đạo tâm, phá hoại trí tuệ... 

Đâu!... Cô Nương thử cố nghĩ xem, do nghĩa nào mà chữ Lai xuất hiện... Tôi tin rằng điều này không ngoài tầm tay của Cô Nương... 

Thất Muội ngồi ngay ngắn chiêm nghiệm một hồi rồi nói: Thưa Lão Sư, cái nghĩa Lão Sư vừa nói với tiểu nữ chính là nghĩa Lai vậy. Vì cái ngu muội hạ liệt của tiểu nữ mà chư Thánh phải từ bỏ chỗ ngồi bất động đến với chúng sanh. Đến với chúng sanh để làm cho chúng sanh hết ngu muội hạ liệt. Đến với chúng sanh để ban cái an vui thì gọi là Lai...

Như cái trống kia chẳng có tiếng kêu, tự như bất động, nhưng có kẻ đánh liền kêu, tiếng kêu vừa tâm người đánh... Đánh lớn kêu lớn, đánh nhỏ kêu nhỏ, không đánh không kêu, tuy có kêu mà trống kia vẫn thường tịch diệt... Thường kêu thường tịch diệt nên gọi là Như Lai… 

Thưa Lão Sư, nay con cũng thấu suốt ý nghĩa của hai chữ “Ái Ngữ” trong Phật đạo rồi... Ái ngữ là lời nói xuất phát từ Bi tâm. Chư Thánh mỗi lời mỗi lời đều là ái ngữ. Như cha mẹ thương con... dù lời ngon tiếng ngọt, hay chửi mắng la rầy... hai thứ này cùng là ái ngữ. Ái ngữ vì đều xuất phát từ một tâm đó là Từ Bi tâm vậy... Nhân nơi Từ Bi của Lão Sư mà nay con rụng rơi cái ngã... Nói đến đây, nước mắt ả ràn rụa... Ả lại quỳ xuống lạy dài Lý Tứ... 

Lý Tứ lại nói: 

Xin chúc mừng Cô Nương, chúc mừng huynh đệ!... Kẻ học đạo một phen giác ngộ, như người ra khỏi cơn mê... Ra khỏi cơn mê rồi, mới biết muôn cảnh muôn vật đều là huyễn hóa. Cảnh kia tự như, chỉ do tâm suy lường nên cảnh kia thành pháp... Mê nơi pháp, thì phiền não cột trói dậy lên... Phiền não cột trói dậy lên, buồn vui xuất hiện. Buồn vui gọi là tâm, có tâm là có ngã, tâm diệt ngã vong, ngã diệt tâm vong... nên phiền não gọi là pháp tương ưng... 

Tương ưng vì tâm thanh tịnh phiền não liền dứt; dứt phiền não tâm liền thanh tịnh... Vì thế Kim Cang kinh Phật dạy: “Bất ưng trụ sắc sanh tâm, bất ưng trụ thanh hương vị xúc pháp sanh tâm... Ưng vô sở trụ nhi sinh kỳ tâm”. Đạo là như vậy đó... Ha Ha... Như vậy!... Như vậy... Chỉ cần “Như Vậy” là xong... Sao Cô Nương nay đã “Như Vậy” hay chưa? 

Thất Muội cung kính nói: 

Thuật... lấy pháp huyễn để trị huyễn tâm... Nay con đã “Như Vậy” rồi, đã “Như Vậy” rồi ạ…!... Ả cười thật tươi mà nước mắt ả không ngớt tuôn rơi...!...

(còn nữa)