Tự Độ, Độ Tha, Phát Tâm, Phát Nguyện

Sao gọi là tự độ và độ tha? Phát nguyện là gì? Phát nguyện và phát tâm là giống hay khác? Khi chưa phát nguyện là trong lòng còn nghi? Bốn nguyện lớn (Tứ hoằng thệ nguyện) là gì?

• Tự độ: Độ cho mình. Độ tha: Độ cho người
• Phát tâm và phát nguyện là hai món riêng biệt, cái này hỗ̃ trợ cho cái kia thành tựu và ngược lại. Ví dụ: Một đứa học trò đặt mục đích là phải học thành bác sĩ (giống như phát tâm) mục tiêu của việc học thành bác sĩ để giúp gia đình, xã hội… (giống như phát nguyện). Người tu hành phát tâm thành Phật (Phát Tâm Vô Thượng Bồ Đề), đặt mục đích cuối cùng. Phát nguyện độ hết chúng sanh, đưa ra mục tiêu sau khi đạt được mục đích.

Tuy nhiên trong Phật đạo không hẳn như vậy, trong thời gian còn tu hành, phát tâm Vô Thượng Bồ Đề và phát nguyện độ sinh đi đôi với nhau để hai món cùng thành tựu gọi là viên mãn hay viên giác, tức tự mình giác ngộ và giúp người giác ngộ.

“Muốn độ người phải có phương tiện” lời của Huệ Năng. Muốn cho người cái gì, mình phải có cái đó, không có thì lấy gì mà cho (độ). Nên Bồ Tát tu hành vì  có cái để giúp người, còn Thanh văn tu hành vì có cái để mình xài, đây là khác biệt giữa Bồ Tát và Thanh Văn.

Cứ phát nguyện, tu hành là vì người, còn chuyện chừng nào độ được người thì sẽ biết, quan trọng là phát tâm và phát nguyện. Giống như hứa với một người là một chuyện còn khi nào thực hiện lời hứa lại là một chuyện. Tuy vậy, tùy theo sức của mình, giàu thì giúp nhiều, nghèo thì giúp ít. Quan trọng không “hứa cuội” là được. Phát tâm và phát nguyện là phải nhớ, quên thì người ta gọi là kẻ “hứa lèo”.

Chưa thực hiện lời hứa chứ đâu phải “Nghi”, không nên nhầm lẫn cái này với cái kia.

Bốn nguyện lớn, đây là khẩu hiệu của Bồ Tát Phổ Hiền. Người tu hành muốn thành tựu Phật đạo trong tâm phải thường xuyên hô bốn câu khẩu hiệu này (hô riết rồi quen…). Bốn nguyện gồm:

“Độ tất cả chúng sanh”, câu này không khó hiểu!!!

“Dứt tất cả phiền não”, cũng đâu có khó hiểu!!!

“Nguyện học tất cả pháp của Phật”, câu này ý nói phải tu tập tất cả Phật pháp (học Nhất thiết trí).

“Nguyện thành Phật”, viên mãn Nhất Thiết Chủng Trí.

(06-2010)