Tại Sao Phật Giáo Có Nhiều Tông Phái? Làm Sao Để Biết Căn Cơ Mình phù Hợp Với Pháp Môn Nào?

− Hỏi

 1) Tại sao lại có nhiều tông phái trong Phật giáo vậy ạ? ... Và làm sao để biết căn cơ mình phù hợp với pháp môn nào? (17/10/2019 4:41:19; Nga Nga)

- 13.1. Đáp:

Câu hỏi của bạn, mình tạm chia hai phần để trả lời!!!

13.1.1.  Tại sao lại có nhiều tông phái trong Phật giáo vậy ạ?

Đúng là cho đến thời điểm hiện tại, theo mình biết, Phật giáo (toàn thế giới) có rất nhiều tông phái, bản thân mình cũng không thể biết hết!!! ... Còn việc, để có thể trả lời “vì sao lại có nhiều tông phái như vậy”, cũng không phải chuyện dễ!!! ... Muốn trả lời thoả đáng câu hỏi này, cần phải căn cứ vào một công trình nghiên cứu khoa học đáng tin cậy, chứ không thể kết luận một cách võ đoán rằng tại vì thế này hay thế kia, mang tính chủ quan!!! ... Cho đến nay, bản thân mình cũng chưa được may mắn tiếp cận một công trình nghiên cứu nào như thế!!!

Tuy nhiên, theo quan điểm cá nhân, mỗi một tông phái xuất hiện ở đời luôn luôn gắn liền với hoàn cảnh lịch sử... Nếu muốn tồn tại, phải đáp ứng các yêu cầu về văn hoá, phong tục, tập quán, lễ nghi... Cũng như tôn chỉ, mục đích của tông phái đó có được cộng đồng những người tu tập chấp nhận hay không!!!

Cũng theo suy nghĩ chủ quan của mình, không riêng gì Phật giáo, mà bất kì một tôn giáo hay tổ chức nào... Trong quá trình phát triển, đến một giai đoạn nhất định nào đó, việc phân thành nhiều nhánh (tông phái) là điều khó tránh khỏi!!! ... Giống như một cái cây, càng lớn, cành nhánh càng nhiều, cành nhánh cành nhiều, càng xa cái gốc của nó!!!

Ở một góc nhìn khác, ta có thể hiểu (việc xuất hiện tông phái), giống như một ống dẫn nước (triết lí hay giáo pháp nguyên thuỷ) ... Sau một thời gian sử dụng, một đầu ống bị nghẽn (bế tắc trí tuệ, không thấu suốt triết lí nguyên thuỷ) ... Trong khi đó, nước vẫn tiếp tục đẩy lên khiến áp lực trong ống gia tăng (nhu cầu tu tập của quần chúng tăng cao), đến lúc hội đủ điều kiện, các tia nước sẽ tìm cách thoát ra bên ngoài (tông phái xuất hiện)!!! ^[[1]^]

13.1.2. Và làm sao để biết căn cơ mình phù hợp với pháp môn nào?

Một người mới bắt đầu tu hành (chưa thật sự giác ngộ), khó có thể nhận biết “căn cơ của chính mình”!!! ... Phần lớn, chỉ có bậc đạo sư (đã thật sự giác ngộ), mới có thể biết rõ căn cơ của người học (giống thầy giáo biết năng lực học trò) ... Nhờ biết rõ căn cơ của người học, vị đạo sư mới có thể điều chỉnh cách dạy như thế nào để phù hợp với căn cơ của người học, giúp người học mau chóng thành tựu những điều cần thành tựu!!!

Trong mười một thứ trí của Phật đạo, người thành tựu “Tỷ Trí” biết rõ căn cơ người khác... Người thành tựu “Đạo Tướng Trí” biết rõ mọi chủng tánh của hữu tình!!! ... Giống như người săn thú, bẫy chim lành nghề, chỉ cần thấy dấu chân, thoáng nghe tiếng kêu... Vị ấy tức thì biết rõ đó là loài chim hay giống thú nào, tập tính ra sao, nơi trú ngụ, tập quán di chuyển, thức ăn ưa thích, đánh bắt bằng công cụ gì, v.v...!!! ... Khi nào đủ duyên, chúng ta bàn sâu đề tài này...!!!

Vì thế, kinh thường hay nói: “tuỳ căn cơ mà thuyết pháp” ... Hay kinh cũng dạy: “Như Lai tuỳ căn tánh của chúng sinh mà khiến hết thảy ngộ nhập Phật tri kiến”!!! ... Chứ chưa thấy nói: “Ta tuỳ vào căn cơ của mình, mà tìm thầy học đạo”!!! ... Bạn... có thể tìm hiểu về những món như: Pháp môn, phép tu, căn cơ, v.v... Trong sách Vô Đối Môn (NXB Dân Trí 2019; LÝ TỨ) hoặc vào Website lytu.vn để xem các bài viết có liên quan đến các vấn đề ấy!!! 

Còn chuyện làm thế nào để biết ở đâu dạy dỗ phù hợp với mình!!! ... thì, đầu tiên bạn phải xác định mục tiêu của bạn là gì (có nghĩa bạn phải biết chắc, bản thân mong muốn tu học để thành tựu điều gì)!!! ... Sau đó, bạn tìm hiểu những nơi bạn có ý định đến đó tu học, tìm xem nơi đó có đáp ứng được nguyện vọng của mình hay không!!! ... Nơi nào đáp ứng được, thì đến đó tu học!!! ... Giống như học trò, tìm trường nào dạy ngành nghề mình ưa thích thì sẽ học ở trường đó!!!

Tuy nhiên, cho dù ở đâu, nếu ở đó dạy Phật pháp thì cũng dạy bốn mục tiêu của giáo pháp đề ra, đó là: Đầu tiên họ sẽ giúp bạn hết khổ... Kế đến, dạy bạn chấm dứt phiền não, kiết sử (tham, sân, si...), lậu hoặc (mê mờ) ... Thứ ba, sau khi thành tựu hai điều trên, vị thầy sẽ giúp tâm thức của bạn hết sanh diệt, thấy được bổn tâm, bổn tánh, chứng Niết Bàn an vui... Cuối cùng, sẽ dạy bạn trí tuệ chân thật của Phật đạo!!! ... Chúc Bạn... mau chóng tìm được nơi chốn tu học phù hợp với sở nguyện!!!

- Hỏi

2) Em thường nghe người thế gian bảo: Tu tâm là được rồi, vậy phải hiểu như thế nào là tu tâm? (17/10/2019 23:28:57; Quỳnh Nga)

Tu tâm là câu nói của thế gian, câu nói này hàm ý chỉ ra mục tiêu trước mắt mà người tu hành cần phải điều phục!!!

Trong Phật đạo, người tu hành không chỉ có tu tâm mà tu đến bốn món, gọi là Tứ Niệm Xứ!!! ... Trong đó có Tâm Niệm Xứ!!!

Tất nhiên, muốn tu tâm, người ta phải biết tâm là gì... Giống như đi chợ, muốn mua món đồ A, bạn phải biết món đồ đó ra sao, nếu không biết món đồ ta dự tính mua, nhất định sẽ không thể mua được món đồ ấy!!! ... Để hiểu tâm như thế nào và tu làm sao... Bạn có thể đọc bài viết “Ba Vị Huynh Đệ Luận Về Tâm Pháp” sách Chuyện Trên Mây Tập 1 (NXB Hà Nội; Lý Tứ) hoặc từ Facebook Lã Thị Hạ Đế... Còn, muốn biết tu như thế nào cả bốn món thân, thọ, tâm, pháp. Bạn có thể đọc “Tiểu Luận Tứ Niệm Xứ”, sách Anh Lạc Luận Tập 1 (NXB Dân Trí; Lý Tứ) hoặc trên Fanpage LÝ TỨ.

- Hỏi

3) Trong khi ăn mà... tư tưởng bị lôi đi...; Quan sát thấy tạp niệm xen vào...; Khi ăn chỉ cảm nhận có ăn có phải là Thực Tánh Chân Đế?

a) Vì tôi chưa từng đi Chùa, chưa từng thiền định nên các pháp hành không biết đúng, sai, do trình độ sơ cơ nên không biết hỏi như thế nào cho đúng... “Trong khi ăn mà không trọn vẹn với cái ăn, khi tôi biết như vậy, nhưng vẫn bị tư tưởng lôi đi ra khỏi cái ăn thì tôi sử dụng Thất Giác Chi hay phương tiện nào?”

b) Trong khi ăn mà tôi quan sát thấy có tạp niệm xen vào thì “nó” hết, trong tình huống này thì cứ thấy vậy thôi. Tôi làm vậy đã đúng chưa?

c) Trong khi ăn mà chỉ cảm nhận chỉ có ăn thì có phải là Thực Tánh Chân Đế không? (18/10/2019 9:45:23 - Lê ngọc Tới)

- 13.3. Đáp

13. 3.1.  (a) Trong khi ăn mà... tư tưởng bị lôi đi ra khỏi cái ăn... 

Trong khi ăn, hoặc làm bất kì điều gì đó mà bạn bị tư tưởng lôi đi, chứng tỏ tạp tâm, tạp niệm vẫn chưa dứt...

Ở cảnh giới này, bạn không thể dùng Thất Giác Chi để chế ngự dị tưởng, mà bạn phải tu tập Tứ Như Ý Túc, trong đó có Nhất Tâm Như Ý Túc!!! Khi bạn thành tựu Nhất Tâm Như Ý, dù ăn, uống hay làm bất kì công việc gì, các thứ dị tưởng (tư tưởng khác) cũng không hiện khởi trong tâm thức của bạn (cũng không lôi bạn đi)!!!

13.3.2.  (b) Quan sát thấy tạp niệm xen vào... cứ thấy vậy thôi... thì “nó” hết...?

Giống trả lời ở trên!!! ... Còn tạp niệm bạn phải tu tập “đến nhất tâm” cho hết tạp niệm... Chứ không phải để nó hiện trong tâm thức rồi nhìn ngó hoặc nói cho nó hết!!! ... Giống như tấm vải (hay cái áo) dính vết nhơ, ta phải giặt cho sạch, chứ không thể để vết nhơ tồn tại rồi nhìn ngó hay nói hết là nó hết!!! ... Xem cách tu tập trong kinh Niệm Xứ!!!

13.3.3.  (c) ... khi ăn mà chỉ cảm nhận chỉ có ăn, có phải là Thực Tánh Chân Đế...?

- Chân đế là cảnh giới Niết Bàn (chân thiệt)!!!

- Thực tánh là cái thấy của Trí Tuệ (thấy thiệt tướng)!!!

Vị nào thành tựu hai thứ trên, nhất định xứng đáng làm thầy của trời, người (ba cõi)!!!

Hai thứ này thuộc về cảnh giới “xuất thế gian” và “xuất thế gian thượng thượng”, không can dự đến chuyện ăn cùng không ăn theo suy nghĩ của thế gian...!!! ... Nếu ăn mà “cảm nhận chỉ có ăn” là cảnh giới của chân đế và thực tánh, thì không lẽ khi kẻ trộm “cảm nhận mình đang trộm cắp” là chân đế và thực tánh hay sao???!!! ... Hình như có điều gì không ổn trong vấn đề này!!! ... Mong bạn tìm hiểu kĩ hơn hai nghĩa đặc thù của cảnh giới xuất thế và xuất thế gian thượng thượng là “chân đế” và “thực tánh”!!! ... Chúc bạn thành công!!!

- Hỏi

Thưa thầy, con đang đọc cuốn "Vô đối môn" của thầy và muốn được thầy hướng dẫn thêm về việc xây dựng cho mình đời sống thiểu dục tri túc. Tự con cảm thấy bằng lòng với cuộc sống của mình, không quá tham lậm vào cuộc sống vật chất. Tuy nhiên, con vẫn luôn có cảm giác tâm mình chưa thực sự an yên. Bằng trực giác của mình con thấy giấc ngủ của con còn nhiều mê man, không được thoải mái như những người đạt được sự an tịnh. Thi thoảng trong cuộc sống, con dễ bị sợ hãi một điều gì đó không đoán định được trước hay một điều gì bất thường xảy ra có thể hút hết toàn bộ năng lượng của con trong ngày hôm đó và có thể kéo dài đến những ngày sau đó. Con đã cố gắng quan sát, phân tích để nhận diện ra hư vọng tâm nào và ý thức nào đang chiếm hữu thân tâm con nhưng chưa thực sự sáng rõ. Con rất mong nhận được sự chỉ dẫn của thầy và các anh chị trong Lý Gia. (23/10/2019 16:24:44; Đào Thị Thu Hường)

- 13.4. Đáp

“Thiểu dục tri túc” (ít muốn biết đủ), chỉ là bước đầu xây dựng đời sống tu hành... Mục đích của việc làm này, nhằm giúp cho hành giả “bớt sinh các thứ tâm hư vọng” chứ “chưa phải là tất cả”!!! ... Theo mô tả, bạn đã thực hiện tốt đời sống thiểu dục tri túc!!! ... Tuy nhiên, muốn tâm và pháp hư vọng tịch diệt hoàn toàn, cần trải qua quá trình học tập như pháp... Có nghĩa, phải tu tập cần mẫn và có những bước giác ngộ cụ thể, chứ chẳng phải tự nhiên mà được!!! ... Các bước tu tập trong Phật đạo gồm:

• Hết khổ: Tịch diệt tám món khổ nhân sinh gồm: Sinh khổ, lão khổ, bịnh khổ, tử khổ, ái biệt li khổ, cầu bất đắc khổ, oán tắng hội khổ và ngũ ấm xí thịnh khổ!!!
• Dứt tập: Sau khi các thứ khổ đã giảm thiểu đến mức thấp nhất... Bạn phải tu tập để các kiết sử, lậu hoặc, phiền não không còn hiện khởi!!!
• Chứng diệt: Đây là giai đoạn quan trọng, sau khi tâm thức hoàn toàn vắng lặng, như nước đã được lóng trong... Bạn sẽ được hướng dẫn để thấy bổn tâm, bổn tánh... Chứng Niết Bàn chân đế, thành tựu đạo xuất thế!!!

Đến giai đoạn này, “tâm hư vọng” và các “pháp hư vọng” sẽ không hiện khởi trong tâm thức của bạn... Chừng ấy, những thứ như bạn mô tả (ngủ mê, sợ hải vô cớ, mất năng lượng, v.v...) sẽ tự không còn nữa!!! ... Chúc bạn... sớm giác ngộ!!!

(25-10-2019)