Phương Pháp Triển Khai Một Đề Tài

Các bạn!!!

Theo mình biết, trong thời gian gần đây, các nhóm HĐ tu tập khắp nơi đồng loạt triển khai việc học tập Vô Đối Môn mỗ̃i tuần. Việc làm này là rất tốt, nhưng đâu đó còn những lời than phiền cách triển khai của các Trưởng Lão. Nhân tiện, mình xin chia sẻ một số kinh nghiệm khi triển khai một đề tài trong Phật đạo.

Hôm qua và những ngày trước, mình có trao đổi với một số HĐ về phương pháp triển khai một đề tài trong Phật Pháp. Từ trước đến nay, mỗ̃i nơi, mỗ̃i vị HĐ khi lãnh nhiệm vụ triển khai một đề tài, không có sự thống nhất với nhau, mỗ̃i người triển khai một cách. Vì thế, đề tài được được triển khai, có lúc thiếu, có lúc thừa, có lúc quá cao, có lúc quá thấp, ít khi đề cập đến giáo pháp căn bản. Điều này dẫn đến, không sâu sát, không đạt mục đích, không làm thoả mãn toàn bộ những người thính pháp. Để khắc phục, mình có một vài ý kiến nhỏ như sau:

Khi triển khai một đề tài bất kỳ trong Phật Đạo, chúng ta cần thực hiện theo các bước sau:

1) Giới thiệu với đại chúng đề tài thảo luận hôm nay, có nội dung chính là gì, trong đó gồm có mấy phần. Ví dụ có bốn phần là: Ngũ ấm, ngũ dục, ngã và giác ngộ.

2) Triển khai từng phần một theo thứ lớp như sau:

a) Từ: Định nghĩa từ. Ví dụ: Thế nào là ngũ ấm, khái niệm ngũ ấm gồm mấy món, các món này nhằm chỉ cụ thể cho điều gì trong Phật Đạo.

b) Nghĩa: Nói rõ nguyên lý hình thành và tác hại. Ví dụ, giải thích vì sao ngũ ấm hình thành trong một hữu tình. Nó sẽ gây ra những tác hại gì, trở thành chướng đạo như thế nào nếu không tịch diệt nó. Cho ví dụ để minh họa về việc cột trói của ngũ ấm.

c) Pháp: Trình bày phương pháp làm cho pháp ấy tịch diệt, có mấy phương cách làm cho tịch diệt pháp này, và cứu cánh cũng như đạo quả sau khi tịch diệt. Ví dụ: Làm sao để ngũ ấm tịch diệt, cứu cánh sau khi tịch diệt là gì trong Phật Đạo. Cho ví dụ minh họa khi thành tựu cứu cánh.

d) Biện tài: Giải đáp những thắc mắc liên hệ đến nội dung vừa nêu của đại chúng nếu có, sau khi đã nghe triển khai các phần trên.

3) Tiếp tục triển khai phần kế tiếp, cũng theo trình tự của những bước trước.

4) Cuối cùng, tóm lược những phần đã triển khai, và tìm xem các phần đã triển khai có mối liên hệ nào đến đề tài chính của hôm nay, và phân tích sâu ý nghĩa của đề tài chính. Đề tài chính cũng triển khai theo bốn bước nói trên.

Các bạn!!!

Theo mình, nếu chúng ta tuần tự thực hiện việc triển khai một đề tài theo các bước vừa nêu, chúng ta có thể đào sâu giáo pháp, từ căn bản đến nâng cao. Giáo pháp cơ bản giúp những HĐ mới, nắm vững vấn đề. Nâng cao giúp mọi người thấy được cứu cánh của một pháp.

Triển khai một đề tài Phật Pháp phải đạt được hai mục đích, đó là: Vì sao phải thảo luận đề tài này, và thấu suốt đề tài này nó sẽ giúp ích gì trong quá trình tu tập. Thực hiện được hai yêu cầu trên, chính là giúp người nghe hiểu rõ pháp đó, và ngay trong hiện tại có thể ứng dụng pháp đã nghe vào đời sống tu hành. Vì thế, ngoài việc trang bị kiến thức, giải thích thuật ngữ, triển khai ý nghĩa, còn có phần hướng dẫn thực hành gọi là pháp vô ngại.

Nếu triển khai một đề tài, thoả mãn các yêu cầu nêu trên. Về phía diễn giả, sẽ giúp vị đó thành tựu Tứ Vô Ngại Biện là từ vô ngại, nghĩa vô ngại, pháp vô ngại và biện tài vô ngại. Về thâm đạt, thực hiện như vậy, người nghe lẫn người nói, sẽ thấm nhuần giáo pháp theo tinh thần Tam Thân là: Danh, Cú, Hình thân.

• Danh thân: Nắm vững tên gọi và khái niệm.
• Cú thân: Biết rõ ý nghĩa, nguyên nhân hình thành và phương cách tịch diệt.
• Hình thân: Thấu triệt quả chứng, cũng như cảnh giới cứu cánh nơi tự tâm.

Vài ý kiến nhỏ, mong rằng sẽ giúp các buổi sinh hoạt của HĐ chúng ta thành công hơn.

(14-12-2015)