Ba Mươi Bảy Phẩm – Thất Giác Chi – Xả Giác Chi

Xả giác chi là công đoạn cuối cùng thành toàn đạo xuất thế của ba thừa, công đoạn này có ý nghĩa diệt đế đã viên mãn. Đạo Phật lấy pháp xả làm mục tiêu, đây là điểm khác biệt rất xa với pháp thế gian. Trong thế pháp khi nhắm đến một pháp nào đó để đạt đến, khi thành tựu, pháp này hiện hữu trong đời sống nên Phật pháp gọi pháp thế gian là pháp cấu hay hữu vi pháp. Phật pháp ngược lại, làm tất cả mọi thứ để rồi cuối cùng không còn gì để được, cho đến khái niệm không còn gì cũng phải mất đi nên gọi là pháp xả hay vô vi. Trong kinh Kim Cang Phật dạy: “Pháp còn phải xả hà huống phi pháp”. Tất cả mọi thứ không tồn tại trong tâm thức, tâm thức hoàn toàn vắng lặng, cảnh giới này rỗng rang không lời nhưng nếu không dùng ngữ ngôn thì người tu hành chẳng thể hình dung được đó là gì. Và mục tiêu phải đạt được có ý nghĩa như thế nào nên tạm dùng văn tự thế pháp gọi cảnh giới đó là xả để ám chỉ nơi chốn người tu hành phải đến.

• Chữ ‘xả’ trong Phật pháp nhiều tầng bậc khác nhau, tùy theo địa vị tu hành mỗi địa vị có một nghĩa xả thích hợp, vì vậy chỗ cạn sâu của xả cũng không đồng.

Ba thừa lại có ba cách hướng đến xả tâm khác nhau, mỗi giai đoạn tu hành lại có một cách hiểu về xả, do đó để có thể hiểu hết nghĩa xả của Phật giáo không phải đơn giản.

Tất nhiên nếu coi xả như một khái niệm để tham khảo thì có thể hiểu xả là từ bỏ, vứt đi, không chấp. Cách hiểu này không sai nhưng chẳng thể ứng dụng vào đạo xuất thế.

Muốn ứng dụng người tu hành cần biết một số nét cơ bản của từng giai đoạn, cũng như ba thừa xả như thế nào rồi sau đó mới có thể tiến sâu trong Phật đạo để viên mãn xả pháp.

• Trong thập bát bất cộng của chư Phật có một pháp nói lên ý nghĩa rốt ráo của xả đó là: “Chư Phật xả tất cả pháp, nhưng pháp nào chưa biết tường tận thì chưa xả.”

(còn nữa)