Bốn Giai Đoạn Tu Tập… Trong Phật Đạo

Hỏi: Thưa Thầy, sao gọi là làm mất chủ thể? Tu tập trong Phật Đạo đại khái có mấy giai đoạn? Xin Thầy giảng dạy cho chúng con.

Trả lời: “Làm mất chủ thể” có nghĩa là coi như “không có mình trong đời”, mọi thứ chỉ vì tâm nguyện mà tồn tại.

Lâu dần sẽ quen khái niệm này và Bốn Vô Lượng Tâm (Từ, Bi, Hỷ, Xả) sẽ thành tựu. Có như thế, khi làm hay suy nghĩ một việc gì sẽ vì người khác hơn là vì mình, và bỗ̃ng dưng trở thành khách quan trong mọi vấn đề. Từ đây, Bát Nhã Trí hay còn gọi là Trí Giải Thoát sẽ hiện.

Bát Nhã Trí là thứ trí tuệ không phụ thuộc vào chủ thể, tức không có cái "Ngã" trong đó. Tạm có thể hiểu là một thứ hiểu biết khách quan không chi phối bởi cái gì hết, kinh gọi là “rốt ráo không”.

Có thể hiểu, một người tu tập trong Phật Đạo có bốn giai đoạn:

- Vớt củ̉ ấu (trái ấu) lên khỏi ao sình (bùn) bằng Tứ Niệm Xứ, Tứ Chánh Cần, Tứ Như Ý Túc (dừng vai diễn, ra khỏi hiện nghiệp). Giống như múc nước ra khỏi sông rạch.

- Làm cho củ̉ ấu hết mùi sình (Niết bàn Ba Thừa, còn gọi là quyền Niết bàn hay hóa thành) gọi là Thánh Pháp. Đây là giai đoạn dùng Ngũ Căn, Ngũ Lực, Thất Giác Chi. Giống như bỏ phèn vào để nước tự lóng trong (dùng Thánh Pháp để lóng trong nghiệp quả).

- Dạy cho họ một thứ văn hóa mới gọi là Nhất Thiết Trí hay Bát Nhã Trí để biến củ̉ ấu thành củ̉ sen. Đây là giai đoạn của Đạo Đế, giai đoạn này có công năng làm cho nước trong trở nên tinh khiết (sạch). Kinh gọi là Khai Phật Tri Kiến (kinh Diệu Pháp Liên Hoa).

- Đem củ̉ sen trồng trở lại ao sình (bùn) và từ củ sen này sẽ mọc nhiều cây sen khác, gọi là Nhất Thiết Chủ̉ng Trí (chữ "Chủng" ở đây có nghĩa là trồng, là gieo giống…).

Cũng có thể hiểu đem thứ nước tinh khiết đã qua quá trình chuyển biến tinh lọc ban rải cho mọi chúng sanh đều được uống để dứt cơn khát Ái Dục, nên gọi là cam lồ.

Khi viên mãn công hạnh, cây sen này sẽ thành Chánh Đẳng Chánh Giác.

(05-2010)