Bát nhã trí

Các bạn !!!

Lần thứ 2 mình nhận được thắc mắc của bạn đọc có Nickname Phạm Thượng !!! Bạn ấy viết như sau:

“Thưa thầy Lý Tứ!

Lại là em, là Phạm Thượng, là người có nhân duyên vô tình tham dự sự kiện sinh nhật thầy tại Đà Nẵng và đã một lần hỏi thầy.

Sau lần đặt câu hỏi và may mắn được thầy trả lời, em đâm ra ghiền cách trả lời vừa hóm hỉnh, vừa thực tế, vừa sâu sắc, vừa dễ hiểu của thầy. Hầu như ngày nào em cũng vào fanpage của thầy và đọc trả lời, nhờ vậy em hiểu thêm khá nhiều điều về Phật pháp. Lần này mong thầy giải đáp cho em một số thắc mắc.

Em thường nghe người ta nói về Bát Nhã và cũng tìm đọc nhiều tài liệu, nhưng hầu như các giải thích mà em đã đọc không giúp em hiểu rõ Bát Nhã là gì? Em xin hỏi: Trí Bát Nhã và hiểu biết ở đời giống hay khác? Người tu hành vận dụng Trí Bát Nhã như thế nào để giải quyết mọi vấn đề? Làm sao có được trí Bát Nhã? Mong thầy giải đáp dùm em ạ! Em cảm ơn rất nhiều! - 27/08/2023 19:25:16 - Phạm Thượng

Phạm Thượng và bạn đọc thân mến !!!

Lời đầu tiên, mình xin cảm ơn những nhận xét tốt đẹp của Pham Thượng đối với chuyên mục Bạn Đọc Hỏi - Lý Tứ Trả Lời !!! Về các thắc mắc của bạn, mình xin lần lượt trả lời như sau:

- Hỏi:

1) Bát Nhã Trí là gì ???

- Trả lời:

Bát-nhã hay Trí Tuệ là từ ngữ được phiên âm từ tiếng Phạn Prajñā (tiếng Nam Phạn: paññā, chữ Hán: 般若)…Đây là thuật ngữ đặc trưng của Phật đạo, nhằm chỉ chung cho thấy biết (tri kiến) của một vị đã giác ngộ thành tựu Đạo Xuất Thế đang trên hành trình học Bát Nhã và trí tuệ của bậc Xuất Thế Gian Thượng Thượng !!!

- Hỏi:

2) Vì sao Phật đạo không gọi thấy biết của những vị đã giác ngộ là Trí Tuệ mà lại gọi là Bát Nhã Trí ???

- Trả lời:

Đối với Phật đạo, thấy biết hay trí tuệ được chia thành 3 loại…!!!

* Một là, thấy biết của người thế gian, gọi là Thế Trí (không gọi là Bát Nhã Trí) !!!

* Hai là, thấy biết của bậc xuất thế đang học Nhất Thiết Trí, gọi là Xuất Thế Trí hay Tương Tợ Bát Nhã (xem kinh Đại Bát Nhã) !!!

* Ba là, thấy biết của bậc thành tựu Xuất Thế Gian Thượng Thượng, gọi là Bát Nhã Trí hay Nhất Thiết Chủng Trí !!!

Trên đây cũng chỉ là cách tạm phân chia (đặt tên) để tránh nhầm lẫn giữa những thấy biết (trí tuệ) khác nhau trong các tầng bậc tu chứng khác nhau !!!

- Hỏi:

3) Người chưa giác ngộ có Bát Nhã Trí hay không ???

- Trả lời:

Người chưa giác ngộ trong Phật đạo chưa có Bát Nhã Trí…!!! Người có được Sơ Giác Ngộ chỉ có Giác Trí chứ chưa được Bát Nhã Trí !!! Người thành tựu Đạo Quả Xuất Thế (chứng Diệt Đế) mới thành tựu Căn Bản Trí (Căn Bản Trí là hạt giống căn bản để từ đây làm cơ sở học Nhất Thiết Trí để thành tựu Tương Tợ Bát Nhã) !!!

- Hỏi:

4) Muốn có Bát Nhã Trí, cần những điều kiện gì ???

- Trả lời:

Điều kiện để có được Bát Nhã Trí, người tu hành cần phải hội đủ các yêu cầu sau:

* Một: Phải thành tựu Đạo Quả Xuất Thế !!!

* Hai: Sau khi thành tựu Đạo Quả Xuất Thế phải phát tâm cầu học Bát Nhã Trí hay Nhất Thiết Trí !!!

* Ba: Sau khi phát tâm cầu học Bát Nhã Trí phải đủ duyên lành gặp được bậc Thiện Tri Thức có năng lực dạy Nhất Thiết Trí !!!

- Hỏi:

5) Sau khi có được Bát Nhã Trí (tương tợ Bát Nhã), muốn viên mãn Bát Nhã Trí phải làm những gì ???

- Trả lời:

Sau khi có được Bát Nhã (tương tợ Bát Nhã), muốn viên mãn Bát Nhã Trí (Nhất Thiết Chủng Trí)… Vị này phải phát tâm Vô Thượng Bồ Đề, phát nguyện hoá độ chúng sanh…Sau khi phát tâm, phát nguyện…Vị ấy, quên mình thực hiện hạnh nguyện…Đến khi công đức đầy đủ, Nhất Thiết Chủng Trí hay Bát Nhã Trí tự viên mãn…!!!

- Hỏi:

6) Học Bát Nhã Trí hay học Nhất Thiết Trí là học những gì ???

- Trả lời:

Học Bát Nhã Trí hay học Nhất Thiết Trí là, học các pháp lành, học các Tam Muội Môn, học các Giải Thoát Môn của Chư Phật, đồng thời học 8 môn học đặc trưng của Đạo Đế gồm:

1.  Thấu Thị Môn

2.  Thẩm Sát Môn

3.  Đẳng Ngữ Môn

4.  Đại Hạnh Môn

5.  Đại Đạo Môn

6.  Thật Nghĩa Môn

7.  Đẳng Trì Môn

8.  Chân Giác Môn…!!!

- Hỏi:

7) Trong quá trình học Bát Nhã Trí, người học lần lượt thành tựu những điều gì ???

- Trả lời:

Người học Bát Nhã Trí sẽ lần lượt thành tựu 10 thứ trí…Trí thứ 11 tự thành, gồm:

1. Khổ trí

2. Tập trí

3. Diệt trí

4. Đạo trí

5. Tỷ trí

6. Pháp trí

7. Tận trí

8. Vô Sanh Trí

9. Nhất Thiết Trí

10. Đạo Tướng Trí

11. Nhất Thiết Chủng trí…!!!

10 trí đầu thuộc về Sai Biệt Trí (Hữu Sư Trí)…Trí thứ 11 thuộc về Tự Nhiên Trí (Vô Sư Trí) !!!

- Hỏi:

8)Bát Nhã Trí khác Thế Gian Trí như thế nào ???

- Trả lời:

Bát Nhã Trí dạy người thành tựu các mục tiêu của Phật đạo gồm Giác Ngộ, Giải Thoát và Trí Tuệ !!! Thế Trí hay Thế Gian Trí giúp người thế gian có cuộc sống thế tục thông qua các pháp thế gian !!!

- Hỏi:

9) Người tu hành vận dụng Trí Bát Nhã như thế nào để giải quyết mọi vấn đề ???

- Trả lời:

Bát Nhã Trí không giải quyết mọi vấn đề !!! Mà, Bát Nhã Trí giúp người thấy được thiệt tướng (bản chất) của mọi vấn đề !!! Vì thế, Bát Nhã Trí không phải một thứ “công cụ” để người đời “vận dụng” như Thế Gian Trí !!!

- Hỏi:

10) Căn cứ vào đâu để nói rằng, thành tựu Đạo Quả Xuất Thế xong mới đủ điều kiện học Bát Nhã Trí ???

- Trả lời:

Giáo trình gảng dạy Phật pháp của Đấng Pháp Vương thông qua 5 thời kì, đó là:

* Thời Hoa nghiêm (21 ngày đầu tiên sau khi Phật thành đạo) !!! Đây là thời kì, tuyên thuyết Pháp Lệnh Giáo Dục Phật Pháp !!!

* Thời A-hàm (12 năm kế tiếp) !!! Đây là thời kì, dạy người chứng Thánh Quả, thành tựu Đạo Quả Xuất Thế !!!

* Thời Phương đẳng (8 năm kế tiếp) !!! Đây là thời kì, đưa ba thừa từ các phương tiện tu học khác nhau, quan điểm khác nhau cùng đến một tri kiến chung làm chuẩn mực cho trí tuệ sau này, đó là “Tam Giới Duy Tâm, Vạn Pháp Duy Thức” !!!

* Thời Bát-nhã (22 năm kế tiếp) !!! Đây là thời kì, giúp ba thừa sau khi chứng thánh quả, vào biển Nhất thừa, tiếp cận với Bát Nhã Trí (của Phật) để thành tựu Tương Tợ Bát Nhã !!!

* Thời Pháp hoa và Niết-bàn (8 năm cuối cùng) !!! Đây là thời kì, tuyên thuyết thật nghĩa Phật Tri Kiến, Phật Tánh giúp thánh chúng đồng ngộ nhập...Sau đó thọ kí để họ thành tựu viên mãn Bát Nhã Trí ở vị lai !!!

Căn cứ vào 5 thời kì nêu trên, ta có thể hiểu, chỉ khi nào người tu hành thành tựu Đạo Quả Xuất Thế mới có thể (đủ điều kiện) nghe giảng nói và học tập Bát Nhã…!!!

Hy vọng, những giải thích vừa rồi, có thể giúp Phạm Thượng và bạn đọc có thêm những hiểu biết cơ bản về Bát Nhã Trí !!! Chúc an vui, tinh tấn !!!

Rất mong, nhận được các câu hỏi lí thú và bổ ích từ mọi người !!!

29/08/2023

LÝ TỨ