Tâm Chúng Sanh, Ba Thời Không Thật

֎ Phật dạy: “Hy vọng là tâm chúng sanh”. Vì chúng sanh hy cầu nên có ba thời, ba thời hiện khởi thì sanh diệt không ngừng... Mà không biết rằng quá khứ như giấc mơ.

֎Phật dạy, “quá khứ như mộng”. Quá khứ là chuyện đã qua nếu có biết chẳng qua chỉ là những nghĩ nhớ trong lòng. Đã là nghĩ nhớ thì chẳng gọi là thật... Vì thế, bổn tâm đang thanh tịnh, nhớ nghĩ quá khứ trở thành não hại. Vị lai thì chưa đến, tâm ý vọng tưởng họa vẽ những điều chưa có, như nhà ảo thuật nơi không có hóa thành chim bồ câu.

֎Phật dạy, “vị lai như huyễn”... Vị lai đó cũng chỉ là niệm vọng tưởng hiện tiền, không thật...

֎Hiện tại thì chẳng thể được vì “niệm niệm không dừng.” Vừa tưởng nó là hiện tại thì tưởng này đã là quá khứ... Nếu chấp có một hiện tại thì biết rằng hiện tại này chỉ là niệm mê, do mê nên trái chướng tâm thanh tịnh...

Rốt lại, vọng về vị lai là phiền, nhớ nghĩ quá khứ là não, ngu nơi hiện tại thành chướng. Nếu không dứt tâm này thì phiền não chướng sẽ não hại tâm, như trời đang trong mây đen kéoa đến...

֎Người trí nên biết ba thời không thật, chỉ là những khái niệm trong lòng. Những khái niệm không thật này gọi là sinh pháp. Nếu chìm đắm nơi pháp thì buồn vui sẽ hiện, hiện này gọi là tâm.

Tâm mê lại sanh pháp, rồi pháp huân thành tâm cứ thế không dứt... Nếu một phen giác ngộ, tâm này tự dừng, không chạy theo bóng ma quá khứ, cũng chẳng vọng tưởng hư ảo vị lai, hiện tại không mê trần cảnh, thanh tịnh rỗng rang tự hiện, như trời quang mây tạnh... Các pháp do tự tâm hiện là nghĩa này.

֎Vì thế Phật dạy: “Khéo quan sát tự tâm hiện lượng”, các pháp hiện khởi trong tâm như bọt nước, trẻ con không biết tưởng đó là hạt lưu ly... Không biết gọi là mê, dứt mê tạm gọi là giác...!